W trakcie ostatniego roku w Polsce pojawiła się duża grupa uchodźców, głównie z Ukrainy, gdzie trwa konflikt zbrojny. Ci, którzy postanowili na dłużej zostać w naszym kraju, często poszukują mieszkań do wynajęcia. Wielu właścicieli lokali zastanawia się, czy wymaga to jakiś dodatkowych kroków prawnych. Co warto wiedzieć, jeśli chcemy wynająć mieszkanie uchodźcom?
Uchodźcy mogą legalnie wynajmować mieszkania w Polsce. Jeśli chodzi konkretnie o grupę uchodźców z Ukrainy, 10 marca 2022 r. Sejm uchwalił Ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, która pozwala obywatelom Ukrainy na przekroczenie polskiej granicy, a także zapewnia uproszczoną procedurę zalegalizowania ich pobytu w Polsce. Ukraińcy na mocy tzw. specustawy mogą legalnie przebywać w naszym kraju przez 18 miesięcy, licząc od dnia 24 lutego 2022 roku. Jest to ważna informacja dla osób, które planują wynająć swoje mieszkanie, ponieważ, aby zawrzeć umowę najmu, uchodźca musi przebywać w Polsce legalnie.
Większość właścicieli mieszkań podpisuje z najemcami zwykłą umowę najmu. Coraz częściej jednak spotyka się umowy najmu okazjonalnego. Ich podstawowa różnica polega na tym, że najemca musi wskazać alternatywny adres, pod który będzie mógł się przenieść w razie konieczności opuszczenia wynajmowanego mieszkania. W przypadku uchodźców z kraju ogarniętego wojną może to okazać się niemożliwe, a więc jedynym rozwiązaniem jest klasyczna umowa najmu nieruchomości. Sporządzając taką umowę z obcokrajowcem, należy zadbać, aby jej treść była zrozumiała dla obydwu stron. Najlepszym rozwiązaniem jest, więc sporządzenie jej w dwóch językach – polskim oraz na przykład ukraińskim, jeśli stamtąd pochodzi najemca.
W przypadku wynajmowania mieszkania uchodźcom zawrzeć należy umowę na czas określony. Nie powinien on przekraczać okresu pozwolenia na pobyt w Polsce. Pozostałe elementy umowy nie różnią się właściwie od umów zawieranych z obywatelami Polski. Umowa powinna zawierać wskazanie stron umowy, sprecyzowany przedmiot najmu wraz z opisem jego stanu i wyposażenia, sposób korzystania z przedmiotu najmu, prawa i obowiązki zarówno wynajmującego, jak i najemcy. Określa się również wysokość czynszu, kaucji oraz sytuacje, w których umowa może zostać wypowiedziana w trybie natychmiastowym.
Do podpisania umowy konieczne jest posiadanie dokumentu tożsamości ze zdjęciem – uchodźca powinien dysponować paszportem i dokumentami potwierdzającymi legalność jego pobytu w Polsce. Generalnie osoby pochodzące spoza Unii Europejskiej, które zamierzają przebywać w naszym kraju ponad 30 dni, powinny się zameldować. Stosowny wniosek należy złożyć do czwartego dnia po przybyciu do Polski. Zasada ta po wybuchu wojny w Ukrainie nie dotyczy uchodźców z tego kraju. Mogą oni przekraczać polską granicę bez obowiązkowych dokumentów.
Osoby, które chcą pomóc uchodźcom, mogą również rozważyć zawarcie umowy użyczenia. Użyczenie polega na nieodpłatnym udostępnieniu nieruchomości osobie, która potrzebuje mieszkania. Konstrukcja takiej umowy jest bardzo podobna do umowy najmu i w większości zawiera te same zapisy.
