Gdy umiera główny najemca lokalu komunalnego, bliscy zmarłego często błędnie sądzą, że ten lokal odziedziczą. Jednak ze względu na fakt, iż mieszkania komunalne nie są własnością ich lokatorów, a wchodzą w skład mieszkaniowego zasobu gmin, to nie podlegają ogólnym zasadom dziedziczenia. Prawo dopuszcza natomiast możliwość dalszego użytkowania lokalu komunalnego przez najbliższe osoby zmarłego najemcy. Jakie warunki należy spełnić?
Kto może kontynuować wynajem lokalu komunalnego po zmarłym najemcy?
Lokale komunalne przysługują zazwyczaj osobom o dochodach zbyt niskich, by mogli oni zakupić nieruchomość na własność lub wynająć ją na zasadach rynkowych. Mieszkanie te wynajmowane są przez gminy na podstawie umowy najmu na czas nieokreślony, a ich najemcy zobowiązani są do płacenia czynszu, ale o niższej wysokości, niż dyktuje aktualna sytuacja na rynku nieruchomości. Nie chodzi jednak o osoby najuboższe, o bardzo niskich dochodach lub bez dochodu, bo dla tej grupy przeznaczone są lokale socjalne. Gdy główny najemca mieszkania komunalnego umrze, nieruchomość ta pozostaje cały czas w własnością gminy. Nie ma więc możliwości odziedziczenia lokalu czy przekazania go w spadku. Istnieje jednak inna forma „dziedziczenia”. Na niektóre osoby związane ze zmarłym przechodzi bowiem prawo do wynajmowania tego mieszkania. Mówi się wówczas o wstąpieniu w stosunek najmu po śmierci najemcy. Osoby uprawnione do kontynuowania najmu to małżonek osoby zmarłej (niebędący współnajemcą), dzieci najemcy i współmałżonka, osoby uprawnione do otrzymywania świadczeń alimentacyjnych od zmarłego najemcy, osoby pozostające wcześniej we wspólnym pożyciu ze zmarłym najemcą.
Co jeszcze należy przy tym wiedzieć?
Co ważne – przejęcie lokalu komunalnego odbywa się z mocy prawa i jest niezależne od dziedziczenia, tj. od tego, czy dana osoba uprawniona jest jednocześnie spadkobiercą, czy też nie. Do wstąpienia w stosunek najmu może dojść jedynie wówczas, gdy umiera jedyny najemca mieszkania komunalnego. Jeżeli jest ich więcej, to najem jest po prostu kontynuowany przez pozostałych najemców. Równie istotną informację stanowi fakt, że osoby, które pragną kontynuować wynajem mieszkania, muszą do chwili śmierci mieszkać w tym lokalu. Nie wystarczy tu jedynie meldunek, konieczne jest współprowadzenie w nim gospodarstwa domowego. Gminy badają tego rodzaju okoliczności najczęściej za pomocą wywiadu środowiskowego. Osoby wstępujące w stosunek najmu po śmierci głównego najemcy muszą być również świadome, że przejmują na siebie dotychczasowe stawki czynszu. Ponadto nowy najemca bierze na siebie wszystkie prawa, ale i obowiązki zmarłego lokatora, w tym np. zaległy czynsz. Warto też wiedzieć, że o przyznanie lokalu może ubiegać się osoba, która teoretycznie nie jest uprawniona do kontynuowania najmu po zmarłym. Ostateczna decyzja będzie należała do gminy. W przypadku akceptacji takiego wniosku oraz spełnieniu warunku o odpowiedniej wysokości kryterium, podpisana zostanie nowa umowa najmu, która może różnić się radykalnie od tej obowiązującej zmarłego najemcę.
